طراحی شهری

طراحی شهری فرایندی است که به شکل‌دهی فیزیکی بافت‌های مختلف شهری و روستایی منجر می‌شود و با رویکرد ساختارگرایی به ایجاد اماکن متعدد می‌پردازد و طراحی ساختمان‌ها، فضاها و چشم اندازها را در برمی گیرد و نهایتاً جریانی را به راه می‌اندازد که به عمران و آبادی شهری کمک می‌کند.

یک شهر درست مثل یک تابلوی نقاشی است ،با این تفاوت که به اندازی نصف یک اثر هنری به طراحی آن پرداخته می شود ،و برای نصف دیگر آن می بایست این اثر را مانند یگ گیاه دانست که نسبت به شرایط محیط زیست خود نیاز به قواعد رشد و قوانین دارد.(فریتس شوماخر) 

طراحی بخشی از هنر سازمان دادن فضای کالبدی است که با رشته‌های مختلف علمی و هنری مانند برنامه‌ریزی شهری، معماری و منظر سازی، مهندسی فنی، مهندسی ترافیک و حمل و نقلروانشناسی، جامعه شناسی و اقتصاد سر و کار دارد و در عین حال با سیاست و فرهنگ نیز ارتباط پیدا می‌کند و دامنهٔ فعالیتش بسیار گسترده‌است. گستردگی فعالیت طراحی شهری نشان می‌دهد که این فعالیت مانند یک طرح معماری نیست که با طرح مشخصی شروع شود یا پایان پذیردبه عنوان مثال یک میدان به عنوان عنصری از سازمان فضایی شهر در طول تاریخ تکون می‌یابد، دگرگون می‌شود، تغییر می‌کند و یا مدام عوض می‌شود. چنین فضایی می‌تواند از عهد باستان شروع شود، قرون وسطی را پشت سر گذارد، رنسانس را ببیند و امروز هم بتواند در آن فعالیت و زندگی کند. حوزه تداخل طراحی شهری با معماری همواره مورد بحث بوده،همانطور که میزان ارتباط طراحی شهری با برنامه ریزی نیز بحث برانگیز بوده است. پیش از اینکه مسئله تداخل تخصص طراحی شهری با معماری یا برنامه ریزی شهری مورد بررسی قرار گیرد،لازم است به”مقیاس طراحی”توجه شود.

طراحی شهری در چارچوب کلی فرایند برنامه ریزی و تصمیم گیری جامعه ،نیاز به تشکلات رسمی دارد تا از این طریق ،قشر ها و گروه های فرهنگی جامعه ،نتواند به ارزشها و آرمانهای خود جامه ی عمل بپوشانند و پیشنهاد های طراحی را که نهایتا به صورت سرمایه گذاری شهری ،مرمت ،نوسازی ،بازسازی و ساخت و حفظ بناها در می آید ،بهتر ارائه دهند.

عوامل اکولوژی موثردرطراحی شهری

• درجه حرارت محیط(درجه حرارت متوسط سالیانه،متوسط سرد ترین ایام سال،متوسط گرم ترین ایام سال و…)
• میزان بارندگی درمحیط(باران،برف،تگرگ،بیشترین میزان بارندگی،ایام بارندگی،میزان متوسط بارندگی و…)
• میزان رطوبت محیط(حداکثر،حداقل،متوسط،ایام مرطوب وشرجی،ایام خشک و….)
• تابش آفتاب(زاویه تابش در ماه های مختلف سال،شدت تابش،ساعات تابش در ایام مختلف سال و…)
• زمین لرزه ها(شدت،تاریخچه،تواتر و…)
• معادن موجوددرمحیط
• خواص فیزیکی و شیمیایی خاک محیط(استعداد کشاورزی،املاح موجود در خاک،قابلیت استفاده برای مصالح و….)
• وضعیت آب منطقه(آب جاری،آب زیرزمینی)
• ویژگی آب محیط(میزان املاح شیمیایی،سختی هدایت الکتریکی،مقدارآلودگی و…)
• وزش باد درمحیط
• فضای سبز محیط(جنگلها ،مراتع،زمینهای زراعی،باغها و….)
• توپوگرافی(کوه ،تپه،دشت،دره،مقدار شیب)
• زیبایی های طبیعی محیط
• راه های ارتباطی موجود
• امکانات بلقوه محیطی برای تعیین نوع عملکردهای شهر