اهواز شهری که ردپایی از معماری اسلامی در آن نیست
رسالت معماری طراحی فضاست. طراحی فضا و مدیریت فضا نیز برای مدیریت رفتاری است که داخل آن فضا اتفاق می‌افتد؛ یعنی رفتارهای داخل یک فضا را می‌توان با نوع طراحی مدیریت کرد.
از این رو، معماران در گذشته در خلق آثار هنری خود از منبع طبیعت، فرهنگ و مذهب الهام می‌گرفتند و از این سه رکن در طراحی و معماری ساختمان‌ها بسیار بهره می‌بردند. انگیزه‌ی اصلی معماران سنتی ایرانی بیان و انعکاس مفاهیم فرهنگی و باورهای دینی مردم از یک سو و تحت تأثیر قرار دادن رفتارهای مردم توسط این عناصر از سوی دیگر بوده است.
امروزه معماری ایرانی، به دلیل بروز برخی جنبه‌های از خود بیگانگی، مورد تهاجم فرهنگی غربی واقع شده و این موضوع سبب شده است معماری ایرانی‌ـ‌اسلامی در ساختمان‌های ایرانی بیش از پیش کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر شود.
چرا به سبک و معماری غربی روی آورده ایم
نقطه عطف در این مساله شهرداری است که با تغییر کاربری و تراکم فروشی سعی در کسب در آمد دارد و با رویکرد مادی و اقتصادی در این مساله قدم بر میدارد و این مساله باعث شده است که اکنون شاهد این فاجعه باشیم.
درست است که در موازین اسلامی تاکید شده است که از تمام دستاوردها و امکانات جدید استفاده شود و داشتن یک شهر مدرن با آخرین امکانات تکنولوژی و فناوری مغایر با جامعه و آرمان های اسلامی نیست اما مساله آنجاست که طراحی برخی ساختمان ها و نماد های اصلی شهر که به عنوان یک شناسه محسوب می شوند فاقد هویت اسلامی – ایرانی هستند و این عین غرب زدگی است و برای رفع این معضل لازم است که مراکز دولتی ما کار را به هر مشاور ، مهندس و یا معماری نسپارند چرا که متاسفانه برخی از مهندسان ما فکر می کنند به صرف تحصیل در غرب مرزهای علمی را طی کرده اند و بهترین مهندسان و معماران هستند در حالیکه ما در همین ایران مبانی زیباشناسی و هنری بی نظیری را داریم که نظیر آن در اصفهان و شیراز و یزد و کاشان و.. قابل مشاهده است.
در این باره عضو شورای شهر اهواز می گوید : در شهرسازی امروز اهواز، ردپایی از الگوی معماری ایرانی اسلامی دیده نمی شود.
آذر زمان‌پور در گفت‌وگو با یک رسانه در خوزستان درباره وضعیت زیرساخت‌های شهر اهواز اذعان می کند: در شهرسازی امروز اهواز ردپایی از الگویی از معماری ایرانی اسلامی دیده نمی‌شود و این الگو باید در شهر اهواز بازتعریف شود؛ به ویژه اینکه در بعضی از محلات اهواز، تعدد مساجد و در بعضی محلات نیز فقر مساجد و مکان‌های مذهبی مشاهده می‌شود.
وی همچنین می افزاید : مبلمان شهری اهواز نیز به بروزرسانی، نوسازی، بازسازی و تعمیر و ترمیم نیاز دارد که باید متناسب با شرایط امروز جامعه تعریف شود و شهری سرشار از نشاط و آرامش را برای شهروندان فراهم کند.
در همین خصوص، حجت الاسلام قربانعلی سعادت نیا دیگر عضو شورای شهر اهواز با بیان اینکه هویت معماری ما در حال فراموش شدن است می گوید: کشور ما گنجینه هایی از معماری ایرانی اسلامی دارد و نباید نسبت به نابودی داشته ها و غنای فرهنگی خود بی تفاوت باشیم.
وی با انتقاد از بی توجهی به معماری اسلامی در اهواز اظهار می کند : ساختمان دانشگاه آزاد اهواز با الگو گرفتن از معماری رومی است در حالی که در مشهد و اصفهان به معماری اسلامی توجه شده است.
سعادت نیا همچنین بر استفاده از انجمن ها و سازمان های مردم نهاد برای احیای هویت معماری ایرانی اسلامی تاکید دارد.
این اذعان اعضای شورای شهر اهواز نسبت به نبود معماری ایرانی اسلامی در اهواز معضلی است که مسکن شهر با آن دسته و پنجه نرم می کند چراکه با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر نداشتن یک شهر اسلامی متاسفانه هنوز نتوانسته ایم به آن چیزی که مد نظر ایشان بوده است دست پیدا کنیم که البته بیشتر انتقادات و ایرادات به سمت شورای شهر و شهرداری هاست که چطور تاکنون نتوانسته اند با توجه به سابقه و تخصصشان در این موضوع اثر گذار باشند و اگر این دو نتوانند به فرمایشات مقام معظم رهبری عمل کنند و نمای شهر را اسلامی کنند چه کسی قرار است این کار را انجام دهد؟!
از این رو؛ نبود مشارکت واقعی مردم و مسئولان شهرسازی در اهواز موجب از بین رفتن معماری ایرانی – اسلامی، بومی و سنتی شده و این یکی از بزرگترین معضلات حال حاضر شهرسازی در شهر اهواز و به تبع آن در شهرهای استان خوزستان محسوب می شود.
بدیهی است رعایت شیوه های معماری ایرانی – اسلامی در برج سازی و بلند مرتبه سازی اهواز با توجه به موقعیت مکانی و اهداف طراحان در مناسبتها و ترویج آن در ساخت و سازهای شخصی می تواند ضمن صیانت از این فرهنگ غنی زمینه توسعه و رواج اینگونه ساخت و سازها را به خوبی در آینده فراهم کند.
